HÓC DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ MỐI NGUY HIỂM RÌNH RẬP Ở TRẺ NHỎ

Thứ tư - 13/08/2025 10:46

HÓC DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ

MỐI NGUY HIỂM RÌNH RẬP Ở TRẺ NHỎ

Hóc dị vật đường thở là một tai nạn cấp cứu ngoại khoa phổ biến và đặc biệt nguy hiểm ở trẻ nhỏ, nhất là trong độ tuổi từ 1 đến 3 tuổi – giai đoạn trẻ hiếu động, tò mò và có xu hướng cho bất kỳ vật gì vào miệng để khám phá.

Nếu không được phát hiện sớm và xử trí đúng cách, dị vật có thể gây tắc nghẽn hoàn toàn hoặc một phần đường thở, dẫn đến ngưng thở, thiếu oxy não, tổn thương não không hồi phục hoặc thậm chí tử vong chỉ sau vài phút.

Do đó, việc trang bị kiến thức và kỹ năng sơ cứu hóc dị vật là cực kỳ cần thiết đối với mỗi bậc phụ huynh, người chăm sóc trẻ và giáo viên mầm non.

DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ LÀ GÌ? TẠI SAO NGUY HIỂM?

Dị vật đường thở là những vật thể lạ lọt vào thanh quản, khí quản hoặc phế quản, cản trở luồng không khí đi vào phổi. Các loại dị vật thường gặp bao gồm:

• Thức ăn: hạt trái cây (nhãn, vải, chôm chôm), kẹo cứng, thạch rau câu, xương cá, xương gà…

• Vật dụng nhỏ: viên pin cúc áo, nút áo, đồ chơi nhỏ, mảnh lego, hạt nhựa...

Với đường thở nhỏ và chưa hoàn thiện, trẻ em đặc biệt dễ gặp nguy cơ tắc nghẽn hoàn toàn, chỉ trong vòng 3–5 phút có thể dẫn tới ngưng tim – ngưng thở, tử vong hoặc tổn thương não vĩnh viễn.

NHỮNG NGUY CƠ GÂY HÓC DỊ VẬT Ở TRẺ NHỎ

Phần lớn tai nạn hóc dị vật xảy ra trong các tình huống sinh hoạt hàng ngày, do sự chủ quan của người lớn:

• Trẻ nhỏ chưa phân biệt được thức ăn và vật thể lạ, có thói quen đưa mọi thứ vào miệng.

• Trẻ ăn phải những thực phẩm dễ hóc, có nguy cơ cao: hạt nhãn, thạch rau câu, xương cá, đậu phộng, hạt hướng dương…

• Trẻ vừa ăn vừa chơi, chạy nhảy hoặc khóc, dễ bị sặc và hóc thức ăn.

• Trẻ ăn quá nhanh, chưa biết nhai kỹ, nuốt vội.

• Người lớn bỏ quên các vật nhỏ trong tầm tay trẻ như cúc áo, pin, nắp bút, mảnh đồ chơi...

Điều đáng nói là nhiều trường hợp xảy ra chỉ trong vài giây mà người lớn không kịp phản ứng nếu không hiểu rõ triệu chứng và cách sơ cứu.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT TRẺ BỊ HÓC DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ

Cha mẹ cần đặc biệt cảnh giác khi trẻ có các biểu hiện bất thường sau:

• Ho mạnh hoặc ho yếu, ho sặc sụa không ngừng

• Khó thở, thở rít, khò khè

• Tím tái môi, mặt, đầu chi do thiếu oxy

• Không thể khóc, nói hoặc phát ra âm thanh

• Dấu hiệu đặc trưng: đưa tay lên ôm cổ – phản xạ báo hiệu tắc nghẽn

• Chảy nước mắt, nước mũi, kích thích niêm mạc

• Mất ý thức nhanh chóng nếu dị vật gây tắc nghẽn hoàn toàn

Nhiều trường hợp, dị vật chỉ gây tắc nghẽn một phần, triệu chứng không rầm rộ nhưng kéo dài dai dẳng, gây ho, khò khè tái đi tái lại ⇒ Cần đưa trẻ đi kiểm tra để phát hiện sớm dị vật rơi sâu.

HƯỚNG DẪN XỬ TRÍ HÓC DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ Ở TRẺ NHỎ

1. Trẻ dưới 1 tuổi (dưới 12 tháng)

Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, sơ cứu phải thực hiện nhẹ nhàng nhưng đúng kỹ thuật:

Bước 1: Đặt trẻ nằm sấp trên cánh tay người lớn, đầu thấp hơn thân, giữ chắc phần đầu và cổ.

Bước 2: Dùng lòng bàn tay còn lại vỗ 5 cái mạnh, dứt khoát vào giữa hai xương bả vai.

Bước 3: Lật trẻ nằm ngửa, dùng 2 ngón tay (trỏ và giữa) ấn 5 lần vào vùng giữa ngực, ngay dưới đường nối hai núm vú.

Lặp lại chu kỳ vỗ lưng – ấn ngực cho đến khi dị vật được tống ra hoặc trẻ có phản ứng (khóc, ho, thở).

2. Trẻ trên 1 tuổi

Áp dụng thủ thuật Heimlich (ép bụng) – kỹ thuật được khuyến cáo bởi các tổ chức y tế quốc tế:

Bước 1: Đứng hoặc quỳ phía sau trẻ, vòng hai tay ôm quanh bụng trẻ.

Bước 2: Nắm một tay lại, đặt phía trên rốn và dưới xương ức. Tay còn lại đặt chồng lên.

Bước 3: Dùng lực kéo mạnh vào trong và lên trên, lặp lại thành từng đợt dứt khoát.

Tiếp tục cho đến khi dị vật bật ra hoặc trẻ bắt đầu thở được.

Nếu trẻ mất ý thức, cần gọi đến cơ sở y tế ngay lập tức, đồng thời tiến hành hồi sức tim phổi (CPR) nếu có người có chuyên môn.

LƯU Ý QUAN TRỌNG KHI XỬ TRÍ HÓC DỊ VẬT

Tuyệt đối không móc họng trẻ nếu không thấy dị vật rõ ràng – dễ làm dị vật trôi sâu hơn.

Không lắc hoặc dốc ngược trẻ – sai kỹ thuật, có thể gây nguy hiểm.

Không trì hoãn việc đưa trẻ đến cơ sở y tế, kể cả sau khi dị vật được lấy ra.

Nếu không tự xử trí được hoặc trẻ chuyển nặng: GỌI CẤP CỨU NGAY.

TRUNG TÂM Y TẾ BÌNH LIÊU KHUYẾN CÁO PHÒNG NGỪA HÓC DỊ VẬT

Cha mẹ, người trông trẻ, thầy cô giáo cần:

• Giám sát trẻ cẩn thận khi ăn, đặc biệt với các loại thực phẩm nguy cơ cao.

• Không cho trẻ dưới 3 tuổi ăn hạt, thạch, kẹo cứng, thức ăn trơn trượt.

• Không để trẻ vừa ăn vừa chơi, chạy nhảy hoặc nằm ngửa.

• Cất xa những vật nhỏ có thể gây hóc khỏi tầm tay trẻ.

• Trang bị kiến thức sơ cứu cơ bản cho người chăm sóc trẻ.

Sự chủ động của người lớn bảo vệ trẻ khỏi những tai nạn tưởng nhỏ mà vô cùng nguy hiểm!

Hóc dị vật đường thở là tai nạn có thể phòng ngừa và có thể cứu sống nếu phát hiện và xử trí đúng cách – kịp thời. Đừng để sự thiếu hiểu biết trở thành nỗi hối hận muộn màng!

Trong mọi trường hợp khẩn cấp: cấp cứu ngay hoặc đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất!

Tác giả: TTYT Bình Liêu

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn