Các dấu hiệu nhận biết sớm nguy cơ đột quỵ

Thứ ba - 07/10/2025 10:57

1. Đột quỵ là gì?

Đột quỵ còn được gọi là tai biến mạch máu não. Đây là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể khiến não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể , không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Trong vài phút nếu không được cung cấp đủ máu các tê sbaof bắt đầu chết. Do đó người bị đột quỵ cần được cấp cứu ngay lập tức, thời gian kéo dài càng lâu, số lượng tế bào não chết càng nhiều sẽ ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động và tư duy của cơ thể, tham chí là tử vong. Hầu hết những người sống được qua cơn đột quỵ sức khỏe đều bị giảm sút hoặc mắc các di chứng như: tế liệt hoặc giảm vận động nửa người, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, suy giảm thị lực...

2. Những ai có nguy cơ cao bị đột quỵ?

- Người có bệnh lý tim mạch nền, tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu.

- Tiền sử từng đột quỵ, mắc các cơn thiếu máu não thoáng qua, hoặc có người thân từng gặp các vấn đề này cũng là yếu tố gia tăng nguy cơ.

- Những người hút thuốc lá (kể cả hút thụ động), lạm dụng các chất kích thích: rượu, bia...

- Ít vận động, ăn uống không khoa học, thường xuyên tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều cholesterol.

- Người trong nhóm tuổi từ 55 tuổi trở lên.

3. Nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ

Với đột quỵ, quy tắc “FAST” là cách đơn giản nhưng rất hiệu quả để nhận diện sớm tình trạng này. “FAST” là viết tắt của các chữ cái đại diện cho các dấu hiệu:

• Face (Khuôn mặt): Mặt có biểu hiện méo, dễ thấy khi người bệnh cố gắng cười.

• Arm (Tay): Tê yếu hoặc liệt một bên tay, đi kèm với biểu hiện như rơi dép, khó nhấc chân.

• Speech (Lời nói): Nói đớ, không rõ ràng, hoặc thậm chí không thể nói.

• Time (Thời gian): Nếu xuất hiện các dấu hiệu trên, cần đưa người bệnh đi cấp cứu ngay lập tức để tăng khả năng phục hồi.

Có thể xuất hiện các triệu chứng khác như đau đầu dữ dội, chóng mặt, mất thăng bằng, rối loạn thị lực, buồn nôn hoặc nôn, rối loạn ý thức như lẫn lộn, mê sảng, thậm chí hôn mê.

Ngoài ra, TIA (cơn thiếu máu não thoáng qua) là một dấu hiệu cảnh báo nguy cơ rất cao xảy ra đột quỵ não cấp trong vài giờ hoặc vài tuần đầu sau khi có cơn thiếu máu não thoáng qua. Những biểu hiệu sức khỏe của TIA tương tự như đột quỵ, tuy nhiên các triệu chứng sẽ thuyên giảm và biến mất trong vài giờ sau đó. Khi có hoặc nghi ngờ có cơn thiếu máu não thoáng qua cần được theo dõi sát sao từ người thân hoặc nhân viên y tế.

Trong một số trường hợp, không có bất kỳ triệu chứng cụ thể có thể nhìn thấy nào, đây được gọi là cơn đột quỵ im lặng.

Thời gian vàng: 3 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng là thời điểm can thiệp hiệu quả nhất, giúp giảm tử vong và hạn chế di chứng

Tuyệt đối không châm kim đầu ngón tay và nhanh chóng gọi cấp cứu.

* Cần ghi nhớ thời điểm xuất hiện triệu chứng đầu tiên đó là thông tin quan trọng mà bác sỹ cần để quyết định phương pháp điều trị.

4. Phòng ngừa

Thực hiện lối sống lành mạnh luôn là cách tốt nhất để những người đã từng bị đột quỵ ngăn chặn tình trạng này xảy ra một lần nữa, kể cả đối với những người chưa từng bị, bao gồm:

- Không hút thuốc

- Duy trì hoạt động thể chất đều đặn

- Hạn chế uống rượu bia, đồ uống có cồn

- Ăn uống lành mạnh với thực đơn nhiều rau, cá và ngũ cốc. Hạn chế ăn mặn

- Kiểm soát cân nặng, ổn định huyết áp, đường huyết và mỡ máu trong giới hạn cho phép.

- Khám sức khỏe định kì và theo dõi các yếu tố nguy cơ sẽ giúp phát hiện sớm và phòng tránh hiệu quả các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng.

Tác giả: TTYT Bình Liêu