CẢNH BÁO: MÙA HÈ – NGƯỜI BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG DỄ BỊ SỐC NHIỆT, BIẾN CHỨNG NGUY HIỂM!

Thứ ba - 07/10/2025 10:54

Sức khỏe người bệnh tiểu đường không chỉ phụ thuộc vào chế độ ăn uống, tập luyện thể dục, tái khám định kỳ... mà còn chịu ảnh hưởng của thời tiết. Thời tiết tác động đến việc kiểm soát đường huyết, hiệu quả của thuốc cũng như quá trình sản xuất insulin. Do vậy, người bệnh cần nắm vững những nguyên tắc cơ bản để chăm sóc sức khỏe khi thời tiết thay đổi, đặc biệt là vào mùa hè nắng nóng.

Mùa hè, nhiệt độ môi trường tăng cao không chỉ gây say nắng, mất nước cho người khỏe mạnh mà còn đặc biệt nguy hiểm đối với người mắc bệnh đái tháo đường. Nắng nóng khiến cơ thể khó điều hòa đường huyết và cân bằng nước – điện giải, từ đó dẫn đến nhiều rủi ro:

1. Vì sao mùa hè nguy hiểm cho người bệnh đái tháo đường?

Nắng nóng làm cơ thể khó kiểm soát đường huyết và cân bằng nước – điện giải, dễ dẫn tới:

• Mất nước và rối loạn điện giải: Nắng nóng khiến cơ thể ra nhiều mồ hôi, nếu không bổ sung đủ nước sẽ dẫn tới mất nước nhanh, máu trở nên cô đặc, làm tăng đường huyết và dễ dẫn đến nhiễm toan ceton – biến chứng cấp tính nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng.

• Thay đổi quá trình hấp thu insulin: Nhiệt độ cao có thể làm tăng lưu thông máu tại vị trí tiêm insulin, khiến insulin được hấp thu nhanh hơn, làm hạ đường huyết đột ngột, đặc biệt khi bệnh nhân hoạt động ngoài trời.

• Tăng nguy cơ sốc nhiệt: Nắng nóng làm hệ điều hòa thân nhiệt bị quá tải, đặc biệt ở bệnh nhân có biến chứng thần kinh ngoại biên hoặc bệnh tim mạch, dẫn tới sốc nhiệt – tình trạng cấp cứu nguy hiểm.

• Ảnh hưởng tới thiết bị y tế: Nhiệt độ cao có thể làm hỏng insulin, que thử đường huyết, pin máy đo… dẫn tới kết quả đo sai hoặc giảm hiệu quả điều trị.

2. Các yếu tố làm tăng rủi ro trong mùa nóng:

• Tuổi cao (người trên 60 tuổi).

• Có bệnh tim mạch, bệnh thận, biến chứng thần kinh.

• Không kiểm tra đường huyết thường xuyên.

• Uống ít nước, làm việc lâu ngoài trời, mặc quần áo dày và tối màu.

• Bảo quản thuốc, insulin không đúng cách.

3. Dấu hiệu cảnh báo cần cấp cứu ngay:

Người bệnh và người nhà cần nhận biết sớm các triệu chứng nguy hiểm sau:

• Dấu hiệu mất nước/sốc nhiệt: Chóng mặt, nhức đầu, mệt lả, da đỏ khô, tim đập nhanh, buồn nôn, nhiệt độ cơ thể tăng cao.

• Dấu hiệu tăng đường huyết nguy hiểm: Khát nhiều, tiểu ít, nước tiểu sẫm màu, mệt mỏi, thở nhanh và sâu, hơi thở có mùi trái cây chín (nhiễm toan ceton).

• Dấu hiệu hạ đường huyết: Vã mồ hôi lạnh, run rẩy, tim đập nhanh, đói cồn cào, lú lẫn, nói lắp, thậm chí co giật hoặc hôn mê.

Khi gặp các dấu hiệu trên, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức

4. Khuyến cáo của Trung tâm Y tế Bình Liêu dành cho người bệnh đái tháo đường trong mùa hè:

1. Bổ sung đủ nước: Uống 2–2,5 lít nước/ngày, chia đều trong ngày. Khi ra mồ hôi nhiều, cần uống thêm dung dịch bù điện giải theo hướng dẫn của bác sĩ. không uống nước ngọt, không uống nhiều nước trái cây có vị ngọt gây nguy cơ tăng đường huyết

2. Kiểm soát đường huyết chặt chẽ: Đo đường huyết thường xuyên hơn, nhất là khi có thay đổi về chế độ ăn, vận động hoặc khi thời tiết quá nóng. Luôn mang theo viên glucose hoặc nước ngọt để xử trí hạ đường huyết.

3. Bảo quản thuốc và thiết bị y tế đúng cách: Insulin và que thử đường huyết cần được để ở nhiệt độ mát (2–8°C), tránh ánh nắng trực tiếp và không để trong cốp xe.

4. Chế độ ăn uống hợp lý: Ăn đủ bữa, không bỏ bữa; tăng cường rau xanh, trái cây tươi; hạn chế thực phẩm nhiều đường, rượu bia và đồ uống có gas.

5. Chăm sóc bàn chân hàng ngày: Kiểm tra da bàn chân để phát hiện sớm trầy xước, loét; giữ chân khô, sạch và đi giày dép phù hợp.

6. Điều chỉnh thời gian vận động: Tránh hoạt động ngoài trời từ 10h–16h. Nên tập thể dục vào sáng sớm hoặc chiều muộn, mặc quần áo thoáng mát, sáng màu.

7. Tái khám định kỳ: Trong mùa nóng, người bệnh nên tái khám thường xuyên để bác sĩ điều chỉnh thuốc và tư vấn chế độ sinh hoạt phù hợp.

*. Lời khuyên chung:

• Người bệnh nên chủ động thông báo cho người thân, đồng nghiệp về tình trạng bệnh để được hỗ trợ khi có dấu hiệu bất thường.

• Mang theo thẻ hoặc giấy tờ ghi rõ tình trạng bệnh, thuốc đang dùng, số điện thoại liên hệ người thân và bác sĩ điều trị.

• Luôn chuẩn bị một chai nước và viên đường trong túi khi ra ngoài.

Tác giả: TTYT Bình Liêu